Intérpretes

Explicación: Laureano Medellín Zabala.

Lugar

casa de don Laureano Teresita de Piramirí, corregimiento de Yavaraté, Vaupés.

Si te parece impresionante que los Pinoamahsa envuelvan a sus niños en palmas, escucha cómo ellos mismos, con esta invocación, se protegen.

Kajtirore batsekamotaye

                        Yɨˈɨ mɨsare yau dekeojata mari katiro dutirole, mari opɨna duti peye ijika meneje apeye wejeoñé apeye noo ɨpo paye ijipiti sayegɨ mari. Nuo baseró osájiaga ɨsãre yɨˈɨreyo.
Aˈri ɨta yosoa ijiaye niindi bukɨna diá kutiro karapɨ, ɨta yosoa yeseria niina sõaria tiipɨ nee katiro dutiro kameaye niindí, arí patɨ, arí munokɨ tii mene neeñe nosá arí marí katiri kumuno mene nee katiro saˈña nujusá. Nee katiro tinusá ijiaye niindi diá pɨtiro pɨre. Tokocónore oˈõrita ɨta yosoa niindi diá kutiropɨ tikangɨta. Tiá pɨta ɨta yosoa yeseria niinia sõaria orita tiipɨ nee katiro saña nujusarita. Nee katiro tii nojosari ari patɨ arí mɨno ari marí katiro kumono sabiro kumono waˈpe kumono ori tii kumupɨre saˈña katiro tii nujusari. 
Too ocáno oˈõrita arí ɨta bojái naa naja ari ɨtabojá yeséria niinia sõaria ijiaye tiipɨngɨ ijiaye nidi. Tiipi topɨ nee katiro tii saña ɨ̃sá nee katiro saña ari patɨ nee ñenusa ari sabirɨ kumuno. Ari sabirɨ kumuno wapepɨ kumuno niindi diá kutiro puyapɨre topɨ katiro dutiaye.
Topɨnɨta ari ma poteri yɨˈɨ nii dikariro sata ijikagata ijigatota, ari taró ɨta wɨˈɨ tona ɨka wɨˈɨ ori taró ɨka wɨˈɨ oˈco yeserima poteka wɨˈɨ oˈcó niinima poteka wɨˈɨ. Ɨ̃ta yusoka wɨˈɨ ɨ̃ta boajá ka wɨˈɨ tiipɨ tii wɨˈɨ seripɨ nee katiro nee katiro ɨtiro sañé ɨ̃sa ari patɨ, ari mɨno ari mari katiro kumuno mene topɨ nee katiro sañá ɨ̃sa katiro tii nɨsa katiro nuonɨsa tire nii yau dukuri yɨˈɨ pakusɨmua yɨˈɨna, topɨna tijire. 
                    

Rezo de protección de la vida

                        Les voy a contar la protección de la vida. Aquí hay muchas enfermedades, nos ataca rayo, hay varias enfermedades. El rezo de protección para mí es el siguiente: 
Hay una piedra en el fondo del río, ɨta yosoa. Es una piedra de colores —blanca, amarilla o roja— y uno se esconde dentro de esas piedras. Con mambe y tabaco en mano toma asiento dentro de la piedra. Me siento allí, vivo, en esos asientos de madera de oiro y de madera de mirapirango. Esos son asientos que están dentro del agua, luego me ubico en la cueva de la piedra, allí dentro me meto, me protejo y vivo. Me siento allí, vivo, en esos asientos de oiro y mirapirango. 
Después sigo con la piedra ɨtabojá, una piedra transparente fácil de tallar. Tomo la coca y el tabaco, me siento allí, y la piedra se vuelve de color negro, blanco y rojo o amarillo. Con mambe y tabaco en mano se toma asiento dentro de la piedra. Me siento allí, debajo del agua, en la profundidad del río, vivo, en esos asientos de oiro y mirapirango.
Vuelvo a rezar lo mismo y menciono la cabecera de los ríos, dentro del agua. En la cabecera solamente se menciona una sola casa de piedra taró, piedrita de sapito, que tiene que ser de ríos de agua blanca, negra, rojiza o amarilla. Con mambe y tabaco en mano se toma asiento dentro de la piedra. Esos son asientos de vida, allá uno se sienta y vive. Así me contaron mis padres. 

El oiro y el mirapirango son maderas finas, según el traductor.